Ahzâb Sûresi Tefsiri ve Anlamı - Elmalılı Hamdi Yazır

Bu web sitesi yalnızca bilgilendirme amaçlıdır ve dini veya manevi tavsiye niteliği taşımaz. İçeriklerin doğruluğu ve güncelliği için çaba gösterilse de, herhangi bir hata veya eksiklikten kaynaklanabilecek sonuçlardan sorumluluk kabul edilmez. Kendi durumunuza uygun olarak bir uzmana veya güvenilir bir kaynağa danışmanız önerilir.

Ahzâb Sûresi, Medine’de inmiş olup 73 âyettir. Bu sûrede kadın-erkek ilişkisi, evlilik, boşanma, miras gibi konular üzerinde durulmuştur. Sûre, Hz. Peygamber’in eşlerinin şerefi ile ilgili bir hitapla başlar. Onlara Peygamber’in eşleri olmalarının kendilerine büyük bir şeref verdiği hatırlatılır. Buna istinaden Müslüman kadınların başka kadınlara benzememesi istenir. Ayrıca, yalnızca kendilerine helâl kılınan ve yeterli olanla yetinmeleri, süslenmekten uzak durmaları, başkalarını tahrik edici davranışlarda bulunmamaları, ahlâka uygun giyinmeleri istenir. Bu bağlamda şu âyetler inmiştir:

“Ey Peygamber’in hanımları! Siz, herhangi bir kadın gibi değilsiniz. Eğer Allah’a ve âhiret gününe inanıyorsanız, içinizden kimse açıkça kötü söz söyleme cesaretini göstermesin. Zira Allah çok bağışlayıcıdır, merhametlidir.” (Ahzâb 33/32)

“Hanımlarınızdan dilediğinizle bir arada, diğerlerinden de dilediğinizi ayırıp bırakabilirsiniz. Bununla beraber kendilerine yeterli miktarda bir lütufla hediyeler vermeniz sizin için daha hayırlıdır. Allah sizi her türlü günahlardan affetsin. Allah bağışlayıcıdır, merhametlidir.” (Ahzâb 33/51)

Sûrede ayrıca sahabeler, Hz. Peygamber’le ilgili bazı yanlış anlamaları düzeltmek için mücadele etmişlerdir. Bu yüzden onlara Allah tarafından daima destek verildiği bildirilmiştir. Hz. Peygamber’in ahlâkı üzerinde de durulmuş ve onun, en güzel ahlâk üzere olduğu belirtilmiştir.

“Gerçekten sen, büyük bir ahlâk üzerindesin.” (Kalem 68/4)

Sûrede münafıkların özellikleri de açıklanmış olup onlardan uzak durulması istenmiştir. Müşriklerin ve münafıkların yaptıkları kötü işler karşısında Müslümanlardan geri adım atanlar da tenkit edilmiştir. Şu âyetler bu konuyu açıklamaktadır:

“O gün müminler, münafık erkeklerle münafık kadınların ışığının arkasında yürürler. Onlara der ki: ‘Bugün içinizden bir özür yoktur. Allah, sizin işlediğiniz günahları affetmeyecektir.'” (Hadîd 57/13)

“Ey iman edenler! Eğer içten gelen bir özlemle Allah’a dönüş yapmazsanız, O gün Allah size acı bir azap verir ve sizden başka bir kavmi yeri sizin yerinize geçirir. Allah’a ve Rasulüne ihanet eden kimse, elbette ki Allah’ın gazabına uğrayacak ve hor hakir duruma düşecektir.” (Tevbe 9/52)

“Ey iman edenler! İçinizden kim dininden dönerse bilsin ki, Allah o kavmi sever ki O’na karşı samimiyetle bağlıdırlar. Allah her şeyin hakkını verendir.” (Maide 5/54)

Müslümanların hanımlarının daima iffetli olmaları istenirken savaşta da onlara zarar verilmemesi gerektiği bildirilmiştir.

“Onlarla savaşmayacağınız kesinleşinceye kadar kadınlarınızı ve çocuklarınızı alıkoymayın.” (Ahzâb 33/25)

Hz. Peygamber ve ailesinin özellikleri de bu sûrede anlatılmış olup ona biat etmeleri için Müslümanlara hatırlatmalarda bulunulmuştur.

AHzâB SÛRESİ

Mekke’de inmiştir (92). Bakara Sûresi’nden sonra inmiştir.

AHzâB SÛRESİ’NE DAİR NOTLAR

Ahzâb kelimesi “bir araya gelen” anlamına gelir.
Müfessirler bu adı iki sebepten dolayı bu sûreye vermişlerdir:
1- Hakkında konuşulan iki savaş: Hudeybiye (628) ve Ahzab Savaşı’dır (629).
2- Müşriklerin müslümanlarla savaşa çağırmak için bir araya geldikleri günlere “Ahzab” denilmiştir.
Bu sûre; Peygamber Efendimizin 11 eşinden sadece 9’unun isimlerini zikreden tek sûredir.
Peygamber Efendimizin 11 eşi arasında yalnızca Zeynep bint Huzeyme ve Meymune bint Hârith’in isimleri geçmez.
Bu sûre aynı zamanda İslam savaş hukuku hakkında önemli bilgilerin yer aldığı tek sûredir.

AHzâB SÛRESİ’NE DAİR İNCELEME

Medeni bir sûre olan Ahzab Sûresi; kadın hakları, boşanma hukuku ve savaş hukuku hakkında önemli bilgiler içermektedir.

Bu sûre; Peygamber Efendimizin eşlerine hitapla başlamaktadır.

Kendilerine iki özellik bildirilir:

1- Âhiret inancının tazelenmesi: Onlara “Âhiret gününe inanıyorsanız” denilerek bu konu hatırlatılır.
2- Allah’ın onlara verdiği şerefin hatırlatılması: “Allah’ın verdiği şeref” ile hangi şerefin kastedildiğine dair farklı yorumlar yapılmıştır.

Peygamber Efendimizin eşleri; “Men kanet min-künne bica dinin fe leyese aleykümne fişey’in min cünnehu veyekdü fiyye le ma’rufen ev tesrihün bi ihsanin” (AHzâb 33/32) (“Eğer içinizden kimse açıkça kötü söz söyleme cesaretini göstermesin.”). Müfessirlerin çoğunluğu bu ifadeden; kendilerine kötü söz söylenmesi durumunda bunun katlanılabileceğini anlamışlardır.

Sûrede kadın-erkek ilişkisi üzerinde durulmuş olup onlar arasındaki ahlak kurallarından bahsedilir.

Allah Teâlâ ahlak kurallarına uygun yaşayanları şöyle müjdeler:

“Mümin erkekler ve mümin kadınlar birbirlerinin dostudurlar.”

Peygamber Efendimizin eşlerinin özellikleri

1- Eşleri için farz olan ibadetleri yapacaklar;
2- Hz. Peygamber’e bağlı kalacaklar;
3- İslam toplumu için hayırlı olacaklar.

Peygamber Efendimizin eşlerinin özelliği “ve beytükünne” (AHzâb 33/33) (“Evlerinizde oturun.”) diye ifade edilir.

Sûrede kadınların özellikleri yanında erkeklerin de bazı özelliklerine değinilir:

“Ey iman edenler! Kendinizi ve ailenizi yakıtı insanlar ve taşlar olan ateşten koruyun.”

Savaş hukuku ile ilgili önemli noktalar da bu sûrede belirtilmiştir:

– Müşriklerin kadın ve çocuklarına zarar vermek haramdır (AHzâb 33/25).
– Kadınların özürsüz bir şekilde savaşa gönderilmesi de haramdır (AHzâb 33/28).
– Boşanmada kadın hakları korunmuştur: “Kadınların evlenirken kendilerine helal kılınanla yetinmeleri” istenmektedir (AHzâb 33/51).
– Miras hukukunda eşitlik esas alınmıştır: “Erkeklere hak ettiği kadar miras vardır.” (AHzâb 33/34)

AHzâB SÛRESİ’NDEN ÖNEMLİ ÂYETLER

Peygamber Efendimizin Eşlerine Hitap

Ahzâb Sûresi’nin ilk âyetleri Peygamber Efendimizin eşlerine hitapla başlar:

“Ey Peygamber’in hanımları! Siz, herhangi bir kadın gibi değilsiniz.”

Sadece kendileri için değil tüm Müslüman kadınlar için örnek teşkil etmektedirler.

Eşlerinin özellikleri şu âyetlerde sıralanmıştır:

– Evlerinde oturup değerlerine sahip çıkmaları istenmiştir: “Evlerinizde oturun.” (AHzâb 33/33).
– Başkalarını tahrik edici davranışlarda bulunmamaları (AHzâb 33/32).
– Ahlaka uygun giyinmeleri (AHzâb 33/59).
– Süsenmekten uzak durmaları (AHzâb 33/59).
– Kendilerine helal kılınanla yetinmeleri (AHzâb 33/51).

Münafıklara Değiş Tokuş Yapılmaması

Münafık kelimesinin kökü nifak’tır. Nifak; bir şeyin dış görünüşünün başka iç görünüşte olmasıdır. Dış görünüşü diğerine benzemeyen şeylere de ahzab denilir.

Peygamber Efendimiz hiç kimseyi dış görünüşüne göre sevmezdi.

Peygamber Efendimiz münafıklara şöyle buyurmuştur:

– “Münafığın üç özelliği vardır: Konuştuğu zaman yalan söyler; söz verdiği zaman sözünü tutmaz; kendisine emanet edilen bir şeyi hıyanet eder.” (Buhârî, İman 36).

Peygamber Efendimizle Müminlere Biat Edilmiş Olması

Ahzâb Sûresi’nin son ayetlerinde biat meselesi ele alınmıştır:

– “Ellerini altınıza koyup O’na biat edenler” ifadesiyle kast edilen olay Hudeybiye Anlaşması’dır. Bu anlaşma sırasında sahabeler bu suretle biat etmişlerdir.

AHzâB SÛRESİ’NDEN KISACA BAHSEDİŞ

Ahzâb Sûresi’nin ilk ayetleri Peygamber Efendimizin eşlerine hitap etmektedir.

– Onlardan güzel ahlak beklenmektedir: Eğer öyle olmazlarsa azap görecekleri bildirilmiştir (AHzâb 33/30).
– Onlara başka kadınların benzememesi istenmiştir (AHzâb 33/32).
– Başkalarını tahrik edici davranışlarda bulunmamaları (AHzâb 33/32).
– Ahlaka uygun giyinmeleri (AHzâb 33/59).
– Süsenmekten uzak durmaları (AHzâb 33/59).
– Kendilerine helal kılınanla yetinmeleri (AHzâb 33/51).

Müslüman Kadınlara Hitap

Sûre aynı zamanda müslüman kadınlara da hitap etmekte olup onlardan bazı beklentileri vardır:

– Başkalarını tahrik edici davranışlarda bulunmamaları (AHzâb 33/32).
– Ahlaka uygun giyinmeleri (AHzâb 33/59).
– Süsenmekten uzak durmaları (AHzâb 33/59).
– Kendilerine helal kılınanla yetinmeleri (AHzâb 33/51).

Müslüman Erkeklere Hitap

Aynı şekilde müslüman erkeklere de hitap edilmekte olup onlardan da bazı beklentileri vardır:

– Evlerinde oturmaları ve ailelerini ateşten korumalarıdır (AHzâb 33/25).

Müşriklerle İtilaf Edilmemesi

Aynı zamanda müşriklerle de itilaf edilmemesi gerektiği bildirilmiştir.